Szare, niebieskie, ciemnobrązowe… Zastanawialiście się kiedyś dlaczego macie akurat taki kolor oczu? Skąd biorą się wybrane barwy i co na to wpływa? Jaki kolor oczu odziedziczą po nas dzieci? Spójrzmy temu zagadnieniu… głęboko w oczy i rozwikłajmy zagadkę!

Melanina

Z pewnością słyszeliście o tym barwniku. Występuje w tęczówce oka, ale i skórze czy włosach. To od niej zależy nasza karnacja, to w jaki sposób opala się nasza skóra oraz czy posiada jakieś znamiona. Im więcej melaniny, tym kolor jest ciemniejszy – bruneci i szatyni posiadają jej więc najwięcej. Melanina pochłania także promieniowanie ultrafioletowe. Z racji jej deficytu, Albinosi są na nie nieodporni. Sam kolor oczu zależy od pigmentu melaniny (barwnik czarny) oraz zmiennych proporcji pigmentu eumelaniny (barwnik ciemnobrązowy) do feomelaniny (barwnik czerwonawy). Czy jednak kolor skóry i oczu zawsze idą w parze?

Geny

Barwę tęczówki dziedziczymy z znacznym stopniu po bliskich – nie zawsze po rodzicach. Kombinacje kilku genów decydują o odcieniach oczu i czasem trudnych do zdefiniowania barw. A przyjmuje się, że jest ich nawet 80! Kluczową rolę odgrywają geny OCA2 oraz HERC2, jednak udowodniono, że jeszcze co najmniej 10 innych genów ma wpływ na nasz kolor oczu. Istnieją również geny odpowiadające za wszelkie możliwe kombinacje kolorów oczu. Są to EYCL1, EYCL2 oraz EYCL3. Przyjmuje się, że ciemne kolory oczu powstają przez geny dominujące, a jasne w wyniku ekspresji genów recesywnych. W wyniku ich zmieszania wygrywają geny decydujące (choć zdarzają się wyjątki). Należy jednak pamiętać, że kolor oczu dziecka można określić najwcześniej po 6 miesiącu życia, gdyż często maluchy rodzą się z jasnoniebieskimi oczami. Po kilku miesiącach wyzwalają się mocniejsze pigmenty i kolor może się zmienić na brązowy lub zielony.

Różne kolory tęczówki

Około 1% populacji posiada wadę wrodzoną – heterochromię. Wada polega na różnicach w rozmieszczeniu barwnika w obrębie różnych obszarów tęczówki jednego oka bądź różnym zabarwieniu tęczówki jednego i drugiego oka. Nie wpływa to jednak na nasze widzenie i nie jest uciążliwe. Wpływa jedynie na wygląd, gdyż osoba z tym zaburzeniem może mieć jedno oko brązowe, a drugie niebieskie. Różnobarwne tęczówki mają aktorki Jane Seymour, Mila Kunis, Kate Bosworth czy aktor Kiefer Sutherland. Ta drobna wada wrodzona występuje zarówno u ludzi jak i u zwierząt.

Kolor oczu a pochodzenie

U mieszkańców państw nadbałtyckich, w szczególności w Skandynawii oraz Europie północnej i wschodniej przeważa niebieski kolor oczu. W Europie południowej, Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Południowej dominuje kolor brązowy. Kolor zielony spotkamy najczęściej wśród osób pochodzących z Europy północnej, centralnej i zachodniej.

Kolor oczu a relacje

Przy poznaniu nowej osoby kontakt wzrokowy zazwyczaj jest tym pierwszym. Czy kolor oczu ma znaczenie dla naszego rozmówcy? Okazuje się, że tak. Badania dowiodły, że bez względu na płeć, ludzie o brązowych oczach odbierani są jako bardziej wiarygodni niż osoby o jasnych, niebieskich oczach (badania Karela Kleisnera oraz współpracowników na Uniwersytecie Karola w Czechach).

Już teraz wiesz, co mogło zadecydować o Twoich oczach. Jaki jest ich kolor?